Reportaje sobre Chile en periódico checo "Latinská Amerika", Praga, 03.12.2019.


                              Fotografía de Nicole Kramm Caifal


Acá vemos como lo que sucede en nuestro país, está cubierto y reporteado por todos los países del mundo, en este caso Europa Oriental, Praga. Checoslovaquia.

Sergio Grez



5 dic. 2019 15:11 (hace 20 horas)
Reportaje sobre Chile en periódico checo "Latinská Amerika", Praga, 03.12.2019

Versiones en checo y en español (con traductor automático)


Latinská Amerika3. prosince 2019 12:22
Oko za oko: násilí chilských protestů. Reportáž o tom, kdo jsou demonstranti a proč nemohou přestat.

Kameny v rukou protestujících, pogumované kovové projektily ve zbraních policistů a stovky nenávratně poškozených očí jimi zasažených. Vlekoucí se protesty proti vládě i systému v Chile nekončí. Spolupracovník Deníku N Tomáš Nídr cestuje po Chile a mluví s lidmi, aby zjistil, co stojí za násilím na ulicích posledních měsíců.
Na základním kameni Santiaga de Chile, který je u hlavní třídy metropole svědkem všech demonstrací posledních šesti týdnů, zírá namalovaná velká modrá bulva. Kape z ní krev a doplňuje ji nápis: „200 očí, a přesto vidíme.“

 Latinská Amerika3. prosince 2019 12:22
Ojo por ojo: violencia de las protestas chilenas. Informe sobre quiénes son los manifestantes y por qué no pueden parar.

Piedras en manos de manifestantes, proyectiles metálicos de goma en las armas de los oficiales de policía y cientos de ojos irremediablemente dañados golpeados por ellos. Las prolongadas protestas contra el gobierno y el sistema en Chile no terminan. TomáNídr, socio de The Daily N, viaja por Chile y habla con la gente para averiguar qué hay detrás de la violencia en las calles de los últimos meses.

Al final del artículo está la traducción completa... 

 Heslo, na první přečtení nepochopitelné, dává smysl: chilská policie používala pogumované projektily, kterými násilným demonstrantům mířila místo na nohy na hlavu. Výsledkem je 243 vážných zranění očí, z nichž mnohá skončí trvalým poškozením zraku.
Oko na základním kameni hlavního města Santiaga de Chile. Foto: Tomáš Nídr
Krvácející zornice a heslo „oko za oko“ se tak staly symbolem odporu proti vládě prezidenta Sebastiána Piñery a sprejeři s kreativitou pokryli fasády Santiaga i dalších měst napříč protáhlou republikou tisíci očí v různých uměleckých podobách. Němě prezidentovi vzkazují: „Díváme se, co činíš. A pamatujeme si.“
Gumové projektily plněné kovem
„V Hongkongu protestují tři čtvrtě roku, policie se s nimi nemazlí, ale o zranění očí tam nikdo nemluví. Jsme v tomto světoví rekordmani. Je za tím jednoznačně snaha vážně zranit a odradit lidi od dalších akcí,“ rozčiluje se učitelka a šéfka Komise proti mučení Juana Aguilerová Jaramillová. Dvaašedesátiletá drobná žena zažila torturu na vlastním těle v době Pinochetovy diktatury a pomoc obětem mučení se stala její životní náplní i po konci tyranie.
Je alergická na necitlivé výroky představitelů policie, jako byl ten, který vyšel z úst náčelníka pro východní část hlavního města Enriquea Bassalettiho: „Naše společnost onemocněla rakovinou. A když se dělá chemoterapie, zabíjejí se buňky dobré i špatné.“
Ochránci zákona jednoznačně porušili protokoly, které jim pogumované projektily, zbraň pro rozhánění nepokojů, dovolují používat jen na dálku a tak, aby zasáhly spodní půlku těla. Jejich následkem má být velká bolavá modřina, nikoliv oslepené oko.
Vedení strážců pořádku se zaříká, že způsobit taková zranění nebylo jejich úmyslem a že k nim při použití této zbraně bohužel dochází. Jenže Chilané to policii nevěří zvláště poté, co se ukázalo, že projektily nebyly celé z kaučuku, ale tvoří je pogumované olovo, takže měly mnohem větší sílu. Před dvěma týdny je policie po vlně kritiky stáhla ze své výzbroje.
Vyražené oči vedou protestující k přesvědčení, že tvrzení, že v slzném plynu používaném také policií jsou jedy a že voda rozstřikovaná děly obsahuje látku způsobující nepříjemné pálení kůže, jsou pravdivá, ačkoliv tato obvinění nebyla potvrzena.
Krvácející bulvy na zdech souhlasně mrkají, když na adresu policistů padne další obvinění z porušování lidských práv.
„Ano, (policisté) mají povinnost za násilnosti zatýkat, ale nesmějí zadržené mlátit a sexuálně zneužívat,“ říká Aguilerová.
Počty případů se v různých zdrojích liší a Aguilerová se odvolává na oficiální statistiku Národního institutu lidských práv (INDH), podle níž bylo ke konci listopadu na strážce pořádku podáno 458 žalob kvůli mučení, z nichž 88 případů mělo mít sexuální podobu.
Piñera nevylučuje zneužití pravomoci veřejného činitele v jednotlivých případech a slibuje důsledné potrestání viníků. Zároveň ale kategoricky odmítá, že by docházelo k systematickému porušování lidských práv, byť z toho vládu obvinily i zprávy mezinárodních organizací Amnesty International a Human Rights Watch.
Aguilerová nad jeho slovy zdvihá obočí: „Piñera ani jeho velitelé nejsou tak hloupí, aby dali výslovný příkaz k mučení. Stačí, když svým mužům slíbí, že je za jejich činy nebudou trestat, oni už zbytek pochopí.“
Občané, kteří postup policie označují naopak za nedostatečně tvrdý, považují ohledy na lidská práva za přehnané.
Vedle stížností na to reagují i humorem a přeposílají si například karikaturu, na níž pracovník INDH přidržuje demonstrantovi s kamenem v ruce nad hlavou deštník, aby násilník nezmokl, nebo spíše kvůli značnému vedru nedostal úžeh.
Každopádně vůči vládě kritické vystupování INDH je pádným protiargumentem častého tvrzení, že současný režim je diktatura oblečená do demokratického hávu.
Aguilerová se nad tím jen usmívá: „Víte, kdyby existovala deklarace lidských práv na čisté nehty, Chile to určitě taky podepíše, protože se to tak sluší. Ale realita je někde jinde. Násilí z posledních týdnů jen ukazuje, že policie se za těch třicet let od odchodu tyrana Augusta Pinocheta od moci vůbec nezměnila.“
Stačí, když se objeví policie, a už létají kameny
Osmačtyřicetiletý sládek Jean Franco Angulo a jeho o dvacet let mladší kolega Hugo Rojas Condores se v sobotu chystali jít na demonstraci do přístavu Valparaíso, který má dlouhodobě pověst nejdivočejšího místa v Chile. Jenže překvapivě žádná mobilizace tam svolána není, zatímco jindy jich roztříštěné zájmové skupiny povolají i několik. Takže místo na pochodu v ulicích skončíme v hospodě.
Nad půllitry s produkcí místních minipivovarů, které nám číšnice posadila na tácky Czechvar (jméno Budvaru pro americký trh), vysvětlují, jak se poklidné pochody snadno zvrátí v násilné.
„V podstatě stačí, aby se někde poblíž manifestace objevili poldové, a už na ně padají šutry,“ říká Rojas s tím, že oni patří do mírumilovné části pochodu. Ale zároveň dodává, že pro použití síly má pochopení, protože bez něj by vláda rozhodně neustoupila ze svých pozic (např. zvýšení minimálních platů a penzí, závazek vytvoření nové ústavy).
 „Policie by měla zasáhnout proti těm, kdo rabují, protože ti poškozují pověst demonstrací. Jenže když se něco takového děje, není široko daleko zrovna žádný polda. To jistě není náhoda, vláda chce, aby společnost dostala strach z kriminality a raději zas udělala několik kroků vzad,“ postrkává si brýle na nose Angulo.
Na námitku, že kdyby muži zákona proti „lumpen“, jak Chilané německy říkají lůze, zasáhli, začali by je lidé ve své vyostřené nenávisti vůči uniformám bránit, jen pokrčí rameny s tím, že je to docela možné.
A na otázku, kdy násilí překročí meze, odpovídá: „Ve chvíli, kdy lidé vezmou do rukou zbraně. To se pak revoluce stočí k občanské válce. Ale ani jedna strana ji nechce. Protestující se omezují na kameny, štíty, přilby a výjimečně praky, vláda zase nesáhla, zřejmě i kvůli pověsti v zahraničí, po ostrých nábojích.“
Když dění v Chile vysvětluje Netflix
Angulo s Rojasem, stejně jako Aguilerová a další příznivci hnutí mají tendenci přehlížet rozsah ničivých akcí proti obchodům a infrastruktuře, kterých se dopustili jejich radikálnější kolegové. Buď se podle nich jedná o výjimky, nebo jsou viníky kriminální gangy či ještě častěji vláda.
Tak třeba, kdo jiný mohl zorganizovat zapálení několika stanic metra najednou, které Chilané přirovnávají kvůli šokujícímu dopadu ke koordinovanému teroristickému útoku islamistů proti cílům v USA 11. září 2001, než vláda? Chtěla tak prý v očích veřejnosti shodit lidi protestující proti zdražení jízdenek na podzemku.
A ti mrtví, co zahynuli při rabování, jsou taky přece oběti nepokojů, ne obyčejní zloději. Policie prý totiž sama oheň založila, aby se zaprvé zbavila mrtvol těch demonstrantů, které protizákonně zabila, a ve druhém plánu očernila celé hnutí… A proč uhořelé mrtvoly nebyly ve fetální pozici, když jim padaly hořící trosky na hlavu? Aha, protože už předtím měly kulku v hlavě…
„Dneska je všechno Netflix. Lidé příliš koukají na seriály, kde je za vším děním ve světě dokonalá konspirace,“ povzdychne si ve své univerzitní kanceláři ekonom Andrés Gómez-Lobo.
Metro že zapálila buď vláda, nebo venezuelská tajná služba, nebo věznění představitelé Pinochetovy armády, co se chtěli systému pomstít? „Proč za vším musí být velké spiknutí z nejvyšších míst? Lidé však podceňují schopnosti mladých dohodnout se vmžiku přes sociální sítě. Když rychle dokázali zorganizovat ničení turniketů jako pomstu za zvýšení ceny lístků, proč ne také toto?“ ptá se Gómez-Lobo.
Na stole má položenou cyklistickou helmu a nad počítačem mu visí snímek, na kterém doprovází předchozí socialistickou prezidentku Michelle Bacheletovou, jíž dělal ministra dopravy.
 „Nepopírám, že protestující lidé jsou rozladěni tím, jak pomalu Chile srovnávalo příjmovou nerovnost. Zároveň ale myslím, že ta násilná část manifestací je z velké části pro její účastníky pouhou zábavou. Dává jim šanci za značného, ale ne smrtelného rizika ukázat svou odvahu. Ten, kdo hodí kámen z největší blízkosti, je pak největší hrdina, který se může ucházet o nejhezčí holku,“ přemítá rozmrzele.
Z „encapuchados“ (zakuklenců), jimž zakrývání tváře vnutil slzný plyn, se začala vyvíjet svébytná subkultura mladých odstrčenců na okraj, kteří se postavili proti systému.
V mnohém připomínají sotva zletilé rekruty Islámského státu. Ideologicky se sice zřetelně liší, ale podobná je představa, že starý svět je zkažený a je třeba ho zničit silou. A s tím, jak má vypadat ten nový svět, se tolik netrápí.
Vousatý třicátník v parku u sochy psa Negro matapacos (Černý poldobijec), který se jako čtyřnohý a nikým netrénovaný bojovník proti uniformám stal vedle oka dalším symbolem nepokojů, vybírá od fotografujících výměnou za samolepku s voříškem pár mincí na léky k ošetření těch, kteří utržili šrámy v zápase proti pořádkovým silám. Při focení si zakrývá tvář a nechce říct své jméno.
Na otázku, kdy už budou mít únavné protesty konec, odpovídá: „Může to trvat rok. Prostě letos zapomeňte na Vánoce. Tihle chlapci, co nejodvážněji bojují, se nikdy nevzdají, protože nemají co ztratit. Jsou to ti nejchudší z celého Chile, často kluci ze sirotčinců, a tady při demonstracích poprvé našli svoji rodinu. Taky tady mají co jíst – ženy z chudých čtvrtí pro ně vaří. Najednou nejsou sami,“ představuje odvážlivce z první linie.
Marianne s kamenem v ruce
Tyto mladíky s dlažebními kostkami v rukou a s šátkem přes ústa oceňuje také historik Sergio Grez, jehož sympatie k pouličnímu hnutí jsou zjevné už při domlouvání času schůzky z jeho whatsappové profilovky, na níž má Marianne s trikolórou. Tato zosobnělá francouzská revoluce zdobí i jeho vizitku.
„Díky (lidem v) ‚první linii‘ můžeme my ostatní v klidu demonstrovat. Udržují policisty několik bloků od hlavního proudu manifestantů. Oni dostávají hlavní zásahy slzným plynem, zatímco k nám se dostane jen jeho lehký závan. Díky nim nás nemůže rozehnat, tak jako to činila při dřívějších protestech,“ pochvaluje si.
Odmítá, že by po šesti nedělích bylo házení dlažebních kostek a vypouštění slzného plynu dost a je potřeba jednat. „Pochodovali a skandovali jsme třicet let. Stal se z toho rituál, který nic nepřinášel – podmínky k životu zůstávaly stejně mizerné. Historie nás učí, že k zásadním společenským změnám nikdy nedochází bez použití násilí,“ tvrdí šedesátník v obstarožní kavárně poblíž jeho bydliště.
Na námitku, že komunistický režim ve střední a východní Evropě padl bez krveprolití, se ušklíbne: „Prosím vás, ten systém už byl tak prohnilý, že do něj stačilo strčit, a skácel se.“
Tak co Mahátma Gándhí a jeho mírumilovný boj za nezávislost Indie? „Jenže Gándhí nebyl jediný, kdo proti kolonialistům vystupoval. Vedle něj tam byla řada dalších aktivistů, kteří prosazovali cestu k samostatnosti pomocí zbraní. A díky kombinaci obou přístupů Britové nakonec odešli. A to je přesně to, co děláme i my. Kombinujeme masové protesty s cíleným násilím, aby skončila současná postdiktatura.“
Slepá holubice míru
Mimochodem termín postdiktatura pro současné Chile, které je zcela běžnou západní zastupitelskou demokracií, se objevuje ve slovníku příznivců protestů velmi často. Ospravedlňují se jím násilné nepokoje v ulicích, které by přece proti demokratickému zřízení nedávaly smysl.
Kromě tohoto termínu mohou politologové na chilském případu oprášit pozapomenutý termín třídní nenávist, protože i ta rozfoukává plameny násilí v ulicích. Často jsou slyšet škodolibé poznámky na adresu cuicos (tedy pracháčů), kteří se dnes strachy bojí vyjít z domu.
Jenže to je omyl – cuicos sice mají velké obavy, ale nečekají s rukama v klíně na to, až se jejich noční můry změní v realitu. Při mé návštěvě jednoho bohatého kondominia poblíž Santiaga jeho obyvatelé, kteří si nepřejí být jmenováni, popisují, jak se dohodli se sousedy na domobraně pro případ, že se státní moc sesype.
„Vyrobili jsme si palcáty s hřeby. Až naše kondominium napadnou ‚lumpen‘, rozdělí si je hlídky mužů, zatímco ženy s dětmi se schovají do jednoho dobře hlídaného domu. Nedali bychom se lacino,“ říká žena, která má ze současného dění takové obavy, že začala zkoumat, kam do zahraničí by se její rodina mohla uchýlit.
Nebývalé protesty rozhodily celou zemi tak, že byla preventivně, proto, aby se v hledištích nescházelo moc lidí, předčasně ukončena chilská fotbalová liga. Vítězem byl šest kol před závěrem prohlášen dosud jasně vedoucí klub Universidad Católica.
Předvídat další průběh událostí v Chile je nemožné, protože ve hře figuruje příliš proměnných. Nicméně jako varování působí jeden transparent v ohnisku nepokojů na Plaza Italia v Santiagu de Chile. Je na něm holubice s páskou přes oko. Bílého ptáka doprovázejí slova: „Mír nemůže přistát, střela ho oslepila.“


Latinská Amerika3. prosince 2019 12:22
Ojo por ojo: violencia de las protestas chilenas. Informe sobre quiénes son los manifestantes y por qué no pueden parar

Piedras en manos de manifestantes, proyectiles metálicos de goma en las armas de los oficiales de policía y cientos de ojos irremediablemente dañados golpeados por ellos. Las prolongadas protestas contra el gobierno y el sistema en Chile no terminan. TomáNídr, socio de The Daily N, viaja por Chile y habla con la gente para averiguar qué hay detrás de la violencia en las calles de los últimos meses.

En la piedra base de Santiago de Chile, que ha sido testigo de todas las manifestaciones de las últimas seis semanas en la calle principal de la capital, un gran globo ocular azul pintado mira. La sangre gotea de ella, y se suma a la inscripción: "200 ojos, y sin embargo vemos."

El lema, incomprensible en primera lectura, tiene sentido: la policía chilena utilizó proyectiles de goma para apuntar sus pies a sus pies en su lugar. El resultado son 243 lesiones oculares graves, muchas de las cuales terminan con discapacidad visual permanente.

Un ojo en la piedra básica de la capital Santiago de Chile.

Los corchos sangrantes y el eslogan "ojo por ojo" se convirtieron en un símbolo de resistencia contra el gobierno del presidente Sebastián Piñera, y el rociado con creatividad cubrió las fachadas de Santiago y otras ciudades de toda la alargada república con miles de ojos en diversas formas artísticas. Le están diciendo al presidente: "Estamos viendo lo que estás haciendo. Y lo recordamos."

Proyectiles de caucho rellenos de metal

"En Hong Kong, protestan durante tres cuartos de año, la policía no los abraza, pero nadie habla de lesiones oculares. Somos poseedores de récords mundiales. Es evidente que hay un esfuerzo para herir y disuadir seriamente a la gente de seguir actuando", dice Juana Aguier Jaramill, profesora y jefa de la Comisión Contra la Tortura. La pequeña mujer de 62 años experimentó una tortura en su propio cuerpo durante la dictadura de Pinochet, y ayudar a las víctimas de la tortura se convirtió en el trabajo de su vida incluso después del fin de la tiranía.

Es alérgica a las declaraciones insensibles de los oficiales de policía, como la que salió de la boca del jefe de la parte oriental de la capital, Enrique Bassaletti: "Nuestra sociedad ha caído enferma decáncer. Y cuando se hace quimioterapia, las células mueren tanto buenas como malas".

Los defensores de la ley han roto inequívocamente los protocolos que desgomaron sus proyectiles, un arma para despertar disturbios, permitiéndoles usar sólo remotamente y golpear la mitad inferior del cuerpo. Se espera que resulten en un hematoma grande doloridos, no en una de ojo ciego.

La gestión de los guardianes del orden se dice que causar tales lesiones no era su intención y que por desgracia se producen al usar esta arma. Pero los chilenos no lo creen especialmente después de que resultó que los proyectiles no estaban todos fuera de caucho, pero eran plomo engomado, así que tenían mucho más poder. Hace dos semanas, después de una oleada de críticas, la policía los sacó de su armamento.

Los ojos levantados llevan a los manifestantes a creer que las afirmaciones de que hay venenos en el gas lacrimógeno utilizado por la policía y que los cañones rociados por agua contienen una sustancia que causa una quema desagradable de la piel son ciertas, aunque estas acusaciones no han sido confirmadas.

Los ojos sangrantes en las paredes parpadean mientras los oficiales de policía sueltan más cargos de abusos contra los derechos humanos.

"Sí, (los oficiales de policía) tienen el deber de arrestar por violencia, pero no se les permite agredir y abusar sexualmente de los detenidos", dice Aguiler.

El número de casos varía de una fuente a otro, y Aguider se refiere a las estadísticas oficiales del Instituto Nacional de Derechos Humanos (INDH), según las cuales se presentaron 458 denuncias de tortura contra el Guardián a finales de noviembre,88 de las cuales se suponía que eran sexuales.

Piñera no descarta el uso indebido de la autoridad de un funcionario público caso por caso y promete castigar sistemáticamente a los culpables. Al mismo tiempo, sin embargo, rechaza categóricamente la violación sistemática de los derechos humanos, incluso si el gobierno también ha acusado informes de Amnistía Internacional y vigilancia de los derechoshumanos.

Aguiler levanta las cejas sobre sus palabras: "Piñera y sus comandantes no son tan estúpidos como para dar un orden explícito de tortura. Es suficiente para que sus hombres prometan no castigarlos por sus acciones, entenderán al resto".

Los ciudadanos que, por el otro lado, llaman a la policía una falta de actuación como insuficientemente dura, consideran que el respeto de los derechos humanos es excesivo.

Además de las quejas, también responden con humor y avanzan, por ejemplo, una caricatura en la que un trabajador del INDH sostiene un paraguas a un manifestante de piedra con una piedra sobre su cabeza para que el violador no se moje, o más bien debido a un calor considerable, no consiguiendo tropiezos.

En cualquier caso, el acto crítico del gobierno del INDH es un fuerte contraargumento a la frecuente afirmación de que el régimen actual es una dictadura vestida con una túnica democrática.

Aguiler sólo le sonríe: "Ya sabes, si hubo una declaración de derechos humanos para limpiar las uñas, Chile definitivamente también lo firmará, porque se ve tan bien. Pero la realidad está en otro lugar. La violencia de las últimas semanas sólo muestra que la policía no ha cambiado en absoluto en los 30 años desde que el tirano Augusto Pinochet dejó el poder".

Todo lo que tienes que hacer es aparecer a la policía, y ya están volando rocas.

Jean Franco Angulo, un cervecero de 48 años, y su colega Hugo Rojas Condores, de 20 años, estaban a punto de ir a una manifestación en el puerto de Valparaíso el sábado, que tiene una larga reputación como el lugar más salvaje del chile. Pero sorprendentemente, no se llama a ninguna movilización, mientras que otras veces grupos de interés fragmentados llamarán a varios de ellos. Así que en lugar de marchar en las calles, vamos a terminar en un pub.

Por encima de los litros medios con la producción de microcervecerías locales, que la camarera se sentó sobre nosotros en los posavasos checos (el nombre de Budvar para el mercado estadounidense), explican cómo las marchas pacíficas se vuelven fácilmente violentas.

"Básicamente, es suficiente que los policías aparezcan cerca de la manifestación, y ya están cayendo sobre las rocas", dice Rojas, agregando que pertenecen a la parte pacífica de la marcha. Pero al mismo tiempo, añade que tiene una comprensión del uso de la fuerza, porque sin ella, el gobierno ciertamente no se apartaría de sus posiciones (por ejemplo, aumentar los salarios mínimos y las pensiones, un compromiso con la creación de una nueva constitución).

"La policía debe intervenir contra aquellos que saquean porque están dañando la reputación de las manifestaciones. Pero cuando algo como esto sucede, no hay policía a lo largo y ancho. Esto ciertamente no es una coincidencia, el gobierno quiere que la sociedad tenga miedo del crimen y más bien da unos pasos hacia atrás", dice Angulo, sus anteojos.

Con la objeción de que si los hombres de la ley contra "lumpen", como los chilenos llaman a la mafia, intervinieron, la gente comenzaría a defenderlos en su odio afilado a los uniformes, sólo se encoge de hombros, diciendo que era muy posible.

Y cuando se le pregunta cuándo cruza la violencia, responde: "El momento en que la gente toma las armas. Entonces la revolución se convierte en la Guerra Civil. Pero ninguna de las dos partes lo quiere. Los manifestantes están confinados en piedras, escudos, cascos y, excepcionalmente, eslingas, el gobierno no ha vuelto a alcanzar, aparentemente debido a su reputación en el extranjero, después de balas agudas".

Cuando las cosas están sucediendo en Chile, Netflix explica

Angulo y Rojas, así como Aguider y otros partidarios del movimiento tienden a pasar por alto el alcance de las acciones devastadoras contra los oficios y la infraestructura cometidos por sus colegas más radicales. O piensan que son excepciones, o las bandas criminales son los culpables o, más a menudo, el gobierno.

Por ejemplo, quién más podría haber orquestado la ignición de varias estaciones de metro a la vez, que los chilenos igualan debido al impactante impacto de un ataque terrorista coordinado de islamistas contra objetivos en Estados Unidos el 11 de septiembre. 2001 que el gobierno? Quería dejar a la gente protestando contra la venta de entradas en el suelo en el ojo público.

Y los muertos que murieron en el saqueo también son víctimas de disturbios, no de ladrones ordinarios. La policía dijo que instalaron el fuego para deshacerse de los cadáveres de los manifestantes que mató ilegalmente, y en el segundo plan denigraban a todo el movimiento... ¿Y por qué los cadáveres carbonizados no estaban en posición fetal cuando se les cayeron escombros ardientes? Oh, porque tenían una bala en la cabeza antes...

"Hoy lo es todo Netflix. La gente mira demasiado para los espectáculos donde las conspiraciones son perfectas detrás de todo en el mundo", regaña el economista Andrés Gómez-Lobo en su oficina universitaria.

¿El Metro fue incendiado por el gobierno o el servicio secreto venezolano, o los representantes encarcelados del ejército de Pinochet que querían vengar el sistema? "¿Por qué una gran conspiración tiene que estar detrás de todo desde los lugares más altos? Pero la gente subestima la capacidad de los jóvenes para ponerse de acuerdo en las redes sociales. Si se apresuraron a organizar la destrucción de torniquetes como venganza por aumentar el precio de las entradas, ¿por qué no esto?", pregunta Gómez-Lobo.

Tiene un casco de bicicleta en su escritorio, y una foto cuelga sobre su computadora, acompañada por la expresidenta socialista Michelle Bachelet, a quien fue ministro de Transportes.

"No niego que el pueblo que protesta está molesto por la lenta medición de la que Chile ha comparado la desigualdad de ingresos. Al mismo tiempo, sin embargo, creo que la parte violenta de los mítines es en gran medida un pasatiempo para sus participantes. Les da la oportunidad de mostrar su valor en un riesgo considerable, pero no mortal. El que tira la piedra desde el más cercano es el héroe más grande que puede solicitar a la chica más bonita", reflexiona con enojo.

El gas lacrimógeno comenzó a desarrollarse a partir de los "encapuchados" (kukles) a los que el gas lacrimógeno se vio obligado a cubrir sus rostros, y una autoproclamada subcultura de jóvenes empujadores al borde comenzó a desarrollarse, que se oponían al sistema.

En muchos sentidos, recuerdan apenas reclutadores de Estado Islámico envejecidos. Ideológicamente, difieren claramente, pero la idea es similar a la idea de que el viejo mundo es corrupto y debe ser destruido por la fuerza. Y con lo que se supone que es el nuevo mundo, no molesta tanto.

Un niño barbudo de 30 años en el parque junto a una estatua del perro Negro matapacos, que, como un guerrero de cuatro patas y sin entrenamiento contra los uniformes, se convirtió en otro símbolo de malestar junto a su ojo, eligiendo entre fotógrafos a cambio de una pegatina con una nuez tratamiento de aquellos que han sufrido cicatrices en un partido contra las fuerzas antidisturbios. Se cubre la cara durante una sesión de fotos y no quiere decir su nombre.

Cuando se le pregunta cuándo terminarán las tediosas protestas, responde: "Podría tomar un año. Olvida la Navidad este año. Estos chicos, luchando tan valientemente como sea posible, nunca se rendirán porque no tienen nada que perder. Son los más pobres de todo Chile, a menudo niños orfanatos, y aquí es donde encontraron por primera vez a su familia durante las manifestaciones. Hemos detectado un problema desconocido. De repente no están solos", dice.

Marianne con una piedra en la mano

Estos jóvenes con adoquines en las manos y con una bufanda sobre su boca también son apreciados por el historiador Sergio Grez, cuyas simpatías por el movimiento callejero son evidentes en la organización de tiempo caro de la reunión de su perfil de Whatsapp, en el que Marianne tiene un tricolor. Esta suplantación de revolución francesa también adorna su tarjeta de visita.

"Gracias a (la gente en) la 'primera línea', podemos manifestarnos pacíficamente. Mantienen a los agentes de la policía a pocas cuadras de los manifestantes. Reciben los principales impactos con gas lacrimógeno, mientras que solo su olor ligero nos alcanza. Gracias a ellos, la policía no puede disiparanos, como lo hizo en protestas anteriores", dice.

Niega que después de seis domingos, tirar bloques de pavimento y drenar gases lacrimógenos sería suficiente y se necesitaría acción. "Marchamos y cantamos durante 30 años. Se convirtió en un ritual que no trajo nada — las condiciones de vida permanecieron igual de miserables. La historia nos enseña que los cambios sociales fundamentales nunca ocurren sin el uso de la violencia", dice el hombre de 60 años en un café cerca de su residencia.

La objeción de que el régimen comunista en Europa Central y Oriental había caído sin derramamiento de sangre se ensalizará: "Por favor, el sistema ya estaba tan podrido que era suficiente empujarlo para que cayera".

¿Y qué hay de Mahatma Gandhi y su lucha pacífica por la independencia de la India? "Pero Gandhi no fue el único que luchó en contra los colonialistas. Además de él había numerosos militantes que presionaron por la autonomía con las armas. Y gracias a la combinación de ambos enfoques, los británicos finalmente se fueron. Esto es exactamente lo que hacemos. Combinamos protestas masivas con cierta dosis de violencia dirigida para poner fin a la actual posdictadura".

La paloma ciega de la paz

Por cierto, el término post-dictadura para el Chile contemporáneo, que es una democracia representativa occidental bastante común, aparece muy a menudo en el vocabulario de los partidarios de las protestas. Está justificado por los disturbios violentos en las calles, que no tendría sentido contra un régimen democrático.

Además de este término, los politólogos del caso chileno pueden eliminar el término olvidado de odio de clase, porque también enciende las llamas de la violencia en las calles. A menudo, se escuchan notas regodeantes de cuicos (es decir, ricos), que tienen miedo de salir de la casa hoy.

Pero eso es un error: mientras que los cuicos están muy preocupados, no esperan con las manos en sus manos para que sus pesadillas se conviertan en realidad. En mi visita a un lujoso condominio cerca de Santiago, sus residentes, que no desean ser nombrados, describen cómo acordaron con los vecinos de la milicia en caso de que el poder del estado se derrumbe.

"Hicimos maza con clavos. Cuando nuestro condominio es atacado por 'lumpen', serán distribuidos por patrullas de hombres, mientras que las mujeres con niños se esconden en una casa bien vigilada. No seríamos baratos", dice la mujer, que está tan preocupada por los acontecimientos actuales que ha comenzado a explorar dónde su familia podría recurrir al extranjero.

Protestas sin precedentes han molestado al país de tal manera que fue preventivo, por lo que no habría mucha gente en los auditorios, prematuramente terminado por la Liga de Fútbol de Chile. El ganador fue declarado seis fechas antes de la conclusión por el club principal Universidad Católica.

Predecir el próximo curso de eventos en Chile es imposible porque hay demasiadas variables en el juego. Sin embargo, como advertencia, una pancarta está en el foco de los disturbios en la Plaza Italia en Santiago de Chile. Hay una paloma con cinta con los ojos vendados. El pájaro blanco va acompañado de las palabras: "La paz no puede aterrizar, el disparo lo cegó".

El autor es asociado del Daily N en América Latina.

Las fotografías fueron agregadas por nuestro editor para graficar este artículo. Foto 1) Concentración en Plaza Italia de Nicole Kramm Caifal.  2) Foto del Perro Matapacos Izquierda Diario. Los textos fueron enviados por Sergio Grez Toso, a quién agradecemos esta información.

Comentarios